Osobowość odporna na wirusa
Kto z nas jest bardziej odporny na choroby? Co robimy, aby wzmacniać nasz układ immunologiczny, strażnika odporności?
W psychologii i medycynie od lat prowadzi się badania na temat wzajemnych związków między naszą kondycją psychiczną a stanem zdrowia somatycznego. Osobowość i odporność. Rezultaty badań wyraźnie pokazują, że obok zdrowego trybu życia duże znaczenie w budowaniu odporności na choroby mają nasze właściwości psychologiczne. Co więcej, można wskazać typ osobowości wspierający pracę układu odpornościowego.
Czym jest osobowość silna immunologicznie?
W latach 90-tych ubiegłego wieku Henry Dreher, badacz z zakresu psychosomatyki przedstawił koncepcję osobowości silnej immunologicznie (the immune power personality). Wyróżnił siedem cech osobowości wpływających nie tylko na odporność psychiczną, ale fizyczną organizmu człowieka
Oto lista cech budujących odporność na choroby .
- Wrażliwość na własne emocje (the ACE factor).
- Zdolność do zwierzeń (the capacity to confide).
- Siła charakteru (hardiness).
- Asertywność (assertiveness).
- Budowanie relacji opartych na zaufaniu (affiliative trust).
- Zdrowe pomaganie (healthy helping).
- Złożoność Ja (self-complexity).
Każda z tych cech w bezpośredni lub pośredni sposób poprawia siłę i sprawność układu odpornościowego. I tu ważna informacja dla każdego z nas! Cechy osobowości silnej immunologicznie możemy rozwijać. Nie jest to zestaw dany nielicznym z nas w chwili narodzin, zapisany w genach i niezmienny. Osobowość budująca odporność organizmu to pewne dyspozycje do określonego, zdrowego zachowania. Od nas zależy, na ile kształtujemy je w codziennym życiu i działaniu.
Zapraszam do przyjrzenia się tej magicznej siódemce cech osobowości budujących siłę immunologiczną (immune power traits).
Cecha 1. Wrażliwość na własne emocje (the ACE factor).
Pierwszy z czynników budujących odporność to czynnik ACE. Jego nazwa stanowi akronim od pierwszych liter elementów składających się ACE, czyli:
- rozpoznawanie własnych emocji (A – attend),
- uświadamiania sobie ich przyczyn (C – connect)
- wyrażanie tego, co przeżywamy (express).
Praca nad własnym ACE to uważne słuchanie swojego organizmu, sygnałów z ciała i umysłu wskazujących na pojawianie się emocji. Może to być zauważanie wczesnych objawów zmęczenia pracą, czy dolegliwości, które nie zauważone zaczynają stawać się dokuczliwe. To także obserwacja myśli, dominującego monologu uruchamianego w głowie. Kolejnym krokiem jest wyrażanie emocji, nazywanie ich, używanie w komunikacji.
Cecha 2. Zdolność do zwierzeń (the capacity to confide).
Kolejna cecha silna immunologicznie to nic innego, jak umiejętność ujawniania swoich myśli, opinii, uczuć. To także dzielenie się z drugą osobą swymi sekretami, porażkami i sukcesami. Mogłoby się wydawać, że jest to cecha zarezerwowana dla życia prywatnego, mniej znacząca w środowisku pracy. Nic bardziej mylnego! Badania Instytutu Gallupa wśród ważnych czynników motywujących ludzi do pracy wskazały posiadanie w zespole osoby, którą możemy traktować jako przyjaciela, czy kolegę. Ważna wskazówka dla każdego z nas – otaczanie się ludźmi, którym ufamy, z którymi możemy rozmawiać szczerze.
Cecha 3. Siła charakteru (hardiness).
Siła charakteru to cecha wielowymiarowa. Obejmuje trzy elementy.
- Poczucie kontroli – nad własnym życiem, wyborami, podejmowanymi decyzjami.
- Poczucie zaangażowania – silne zaangażowanie w swoja pracę, w różne formy aktywności pozazawodowej, w życie rodzinne.
- Poczucie wyzwania – postrzeganie sytuacji trudnych, stresowych częściej w kategoriach wyzwań, niż zagrożeń.
Jak pokazują badania Drehera ludzie o osobowości odpornej wykazują wysoki stopień zaangażowania i poczucia kontroli przy jednoczesnym traktowaniu sytuacji trudnych jak wyzwania, z którym chcą sobie poradzić. Towarzyszy im przekonanie, że zmiany są czymś naturalnym w życiu, okazją do rozwoju, a nie wyłącznie zagrożeniem bezpieczeństwa. Mają poczucie, że można wpływać na jakość własnego życia, związki z innymi ludźmi, wybór pracy. Aktywnie włączają się w różne aktywności, z poczuciem sensu tego, co robią.
Cecha 4. Odporność i asertywność (assertiveness).
Asertywność czasami utożsamiana jest wyłącznie ze stawianiem granic, mówieniem „nie”. Jednak dla budowania odporności ważna jest nie tyle umiejętność odmawiania, co otwarte, bezpośrednie wyrażanie uczuć, pragnień i potrzeb oraz przejrzysta komunikacja z innymi ludźmi.
Cecha 5. Budowanie relacji opartych na zaufaniu (affiliative trust).
Piątą cecha osobowości silnej immunologicznie oznacza łatwość nawiązywania głębszych relacji z innymi ludźmi. Cechuje ludzi silnie zmotywowanych do tworzenia związków z innymi, opartych na zaufaniu. Badania z obszaru psychosomatyki pokazują, że u osób z wysokim poziomem tej cechy układ immunologiczny działa bardzo sprawnie nawet w warunkach dużego stresu.
Cecha 6. Zdrowe pomaganie (healthy helping).
Na dobroczynny wpływ pomagania wskazuje wielu autorów zajmujących się zdrowiem psychicznym i fizycznym. Szczególnie ważny jest kontakt pomagającego z osobą, której pomagamy, pomaganie nie tylko bliskim, ale i obcym ludziom, regularne pomaganie. Okazuje się, że pomaganie innym wywołuje efekt podobny do zjawiska „euforii biegacza”, w której regularne ćwiczenia fizyczne stymulują układ immunologiczny.
Cecha 7. Złożoność JA (self-complexity).
Ostatnia cecha wpływająca na odporność każdego z nas to wielowymiarowość. Co ona oznacza? Posiadanie i rozwijanie wielu istotnych dla każdego z nas obszarów aktywności. Człowiek odporny to ten, który ma wiele zainteresowań, pełni różne życiowe role, angażuje się w szereg ważnych dla niego działań. Złożoność Ja jest szczególnie istotna w sytuacji stresu. Przykładem może być utrata pracy, która u osób wielowymiarowych nie wpływa na zachwianie poczucia własnej wartości, obniżenia samooceny. Ci z nas ,u których Ja jest wielowymiarowe potrafią skupić się na innych, ważnych dla niech elementach życia, obniżając tym samym negatywne skutki stresu.
Autor: Sylwia Szymańska
Poznaj naszych Mentorów i Edukatorów
