Przywództwo i zarządzanie w Polsce
Specyfika polskiego przywództwa
W okresie 2012-2013 Koźmiński przeprowadził badanie liderów na gruncie polskim[1] i na tej podstawie zbudował listę atrybutów, którymi powinno się charakteryzować przywództwo oraz listę odnoszącą się do zarządzania.
Tabela: Przywództwo a zarządzanie – specyfika polska
Źródło: opracowanie własne na podstawie A. K. Koźmiński; Ograniczone przywództwo. Studium empiryczne.; Poltext Sp. z o.o. Warszawa 2013, s. 91-92
| Przywództwo | Zarządzanie |
| Porywanie serc, zarażanie pasją | Kierowanie zespołem, element administrowania |
| Wyznaczanie kierunków, formułowanie misji i wizji dalszej przyszłości | Rozwiązywanie konkretnych problemów, ustawianie spraw biznesowo i panowanie nad nimi |
| Liderzy są mistrzami i artystami, mają charyzmę i autorytet | Menadżerowie muszą być doskonałymi rzemieślnikami |
Źródła przywództwa
Elementy konstytuujące przywództwo wg polskich menadżerów[2]:
- kierowanie zmotywowanym zespołem
- autorytet
- wiedza
- kompetencje i doświadczenie
- zaufanie
- wizja
Źródła przywództwa „..zespół uwarunkowań , które sprawiają, że przywódca może pełnić swoją funkcję w konkretnym środowisku…”[3] zidentyfikowane na gruncie polskim[4]:
- Źródła polityczne, czyli poparcie szeroko rozumianej grupy wyborców
- Instytucjonalne, czyli formalne umocowanie w systemach prawnych, statutowych i regulaminowych
- Przedsiębiorcze, czyli inicjatywa samego lidera
- Źródłem może być wiedza ekspercka: mistrzostwo, czyli powszechnie uznana nadzwyczajna biegłość w jakiejś dziedzinie
- Źródła duchowe oparte na wartościach wyznawanych przez grono zwolenników
Specyfika profili przywództwa polskiego opiera się o dwa kryteria:
- źródła przywództwa (opisane wyżej) oraz
- kompetencje przywódcze „… umiejętności, dzięki którym przywództwo jest mniej lub bardziej skuteczne i prowadzi (lub nie) do celów wytyczonych przez lidera…”[5]. Są to kompetencje: antycypacyjne, wizjonerskie, wartościotwórcze, mobilizacyjne i autorefleksyjne.
Tabela: Typologia przywództwa
Źródło: A. K. Koźmiński; Ograniczone przywództwo. Studium empiryczne.; Poltext Sp. z o.o. Warszawa 2013, s. 60
Co to jest przywództwo?
Problematyka przywództwa stanowi niezwykle ciekawy temat, jest ciągle aktualna, ważna i ma holistyczny i interdyscyplinarny charakter.
„Istnieje prawie tyle definicji przywództwa, ile osób, które próbowały zdefiniować ten koncept”[6].
W literaturze przedmiotu[7] istnieje 6 wiodących podejść zcentralizowanych wokół teorii takich jak: przywództwo transformacyjne, przywództwo charyzmatyczne, przywództwo strategiczne, przywództwo i różnorodność/zróżnicowanie, przywództwo partycypacyjne, cechy postawy przywódczej.
Obszarem zainteresowań badawczy w ramach przywództwa jest również nurt badań stylów przywództwa, który został zapoczątkowany przez White’a i Lippitta, wyróżniali oni style: autorytarny, demokratyczny i laissez faire[8].
Zasadnicza różnica między przywództwem a zarządzaniem polega na bardzo szczególnej relacji między szefem a podwładnymi, między przywódcą a zwolennikami. Jest ona pełna ambiwalencji, daleka od lukrowanych obrazków[9].
Trzy oblicza przywództwa
M. J. Ho, M. Kostera i A.K. Koźmiński zdefiniowali trzy oblicza przywództwa: menedżera, artysty i kapłana[10], na podstawie badań światowych liderów. A.K. Koźmiński w badaniu liderów na gruncie polskim[11] zidentyfikował pięć źródeł przywództwa, które można by było zaadoptować na oblicza przywództwa polskiego:
- Polityk
- Urzędnik
- Przedsiębiorca
- Ekspert
- Duchowny
Specyfiką polskiego przywództwa jest: porywanie serc i zarażanie pasją; wyznaczanie kierunków, formułowanie misji i wizji dalszej przyszłości. Polscy liderzy są mistrzami i artystami, mają charyzmę i autorytet[12].
Bibliografia
[1] A. K. Koźmiński; Ograniczone przywództwo. Studium empiryczne.; Poltext Sp. z o.o. Warszawa 2013
[2] Ibidem. s. 29-30
[3] Ibidem, s. 49
[4] Ibidem, s. 49-50
[5] Ibidem, s. 49
[6] G.A. Bohoris, E.P. Vorria, Leadership vs Management. Business Excellence/Performance Management view, [w:] Linköping Electronic Conference Proceedings, 2007, s. 1 https://www.ep.liu.se/ecp/026/076/ecp0726076.pdf, [dostęp: 06.04. 2018].
[7] J.D. Meuser, W.L. Gardner, J.E. Dinh, J. Hu, R.C. Liden, R.G. Lord; A Network Analysis of Leadership Theory: The Infancy of Integration; Journal Of Management Vol. 42 No. 5, July 2016 p. 1374-1403
[8] A. K. Koźmiński; Ograniczone przywództwo. Studium empiryczne.; Poltext Sp. z o.o. Warszawa 2013; Porównaj: R.K. White, R. Lippitt; Autocracy and Democracy, Harper & Row Pblishers, New York 1960
[9] A.K. Koźmiński; Tajemnice przywództwa [w:] Management and Business Administration. Central Europe. Vol. 21, No. 1(120): s. 3–12
[10] M. J. Ho, M. Kostera i A.K. Koźmiński; Trzy oblicza przywództwa. Menedżer. Artysta. Kapłan; Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010, s. 27
[11] A. K. Koźmiński; Ograniczone przywództwo. Studium empiryczne.; Poltext Sp. z o.o. Warszawa 2013, s. 91-92
[12] Ibidem, s. 91-92
