Style przywództwa - manager, artysta czy kapłan? | Fundacja Kobiety e-biznesu
biuro@kobietyebiznesu.pl

Style przywództwa – manager, artysta czy kapłan?

Style przywództwa –  manager, artysta czy kapłan?

Nurt badań empirycznych i teorii stylów przywództwa został zapoczątkowany przez White’a i Lippitta, którzy wyróżniali style przywództwa: autorytarny, demokratyczny i laissez faire[1].

Bardzo duży wkład wnieśli R. Blake i J. Mouton, którzy wykorzystując rezultaty badań z Ohio i Michigan stworzyli tzw. siatkę kierowniczą. Po skrzyżowaniu wymiarów: troska o produkcję i troska o ludzi pojawiło się 81 możliwych kategorii stylów przywództwa. Przechodziła wiele zmian, znana ostatnio jako siatka stylów przywódczych Leadership Grid®.Wytypowano 5 głównych stylów przywództwa: władza-uległość, przywództwo w klubie golfowym, podupadłe przywództwo, przywództwo w połowie drogi, przywództwo zespołowe.

Style przywództwa według Herseya i Blancharda

Sytuacyjny model Herseya i Blancharda dzieli style przywództwa na 4 rodzaje/style:

  • dyrektywny
  • coachingowy
  • wspierający
  • delegujący

Na osi X lokuje się zachowania dyrektywne, a na osi Y zachowania wspierające i zachowuje skalę rosnąca w obu przedziałach. Zakłada dużą dynamikę stylu przywódczego, która wynika ona z bliskiej relacji lidera i podwładnego. Teoria ta nakłada na lidera obowiązek uważnej obserwacji zachowań swojego podwładnego i elastyczną zmianę stylu w miarę wzrostu jego doświadczenia, umiejętności i gotowości do przejmowania coraz bardziej odpowiedzialnych zadań[2].

Modele Fiedlera i House’a

Model Fiedlera stanowi próbę połączenia teorii cech z sytuacją, w jakiej lider działa. Podejście atrybutywne jest widoczne na przykładzie opracowanego przez Fiedlera narzędzia zwanego kwestionariuszem najmniej lubianego współpracownika (NLW). Osiągnięciem Fiedlera było udowodnienie, że nie ma jednego, najlepszego stylu przywódczego, a efektywność przywódcy nie jest główna determinantą sukcesu firmy[3].

Teoria ścieżki do celu R. House’a założeniem jest to, że oczekiwanie nagrody, stanowi dla pracownika największy motywator. To właśnie ona przesądza o jego aktywności. Zadanie przywódcy polega na tym, aby za pomocą odpowiedniego systemu zachęt, wskazówek i przykładów wyznaczyć podwładnemu drogę (ścieżkę) prowadzącą do osiągnięcia wartości cenionych w danej organizacji[4].

Model Vroom’a i Yetton’a

Modelu przywództwa – uczestnictwa V. Vrooma i P. Yetton’a, w którym lider to osoba elastyczna, która potrafi dostosować do okoliczności swój styl przewodzenia innym. Ma różne sposobów podejmowania decyzji: od całkowitej samodzielności aż do modelu partycypacyjnego, w którym opinie wszystkich osób są istotne i brane pod uwagę[5]. Rola przywódcy polega głównie na skorzystaniu z odpowiedniej formuły, która powstaje w wyniku szczegółowej analizy sytuacyjnej.

Tabela 1: Porównanie teorii cech, zachowań i sytuacyjnych ze względu na wybrane aspekty

Źródło: opracowanie własne na podstawie P. Chomczyński; Uwarunkowania stylów przywódczych menedżerów polskich firm produkcyjnych; Praca magisterska,Uniwersytet Łódzki, Katedra Socjologii Organizacji i Zarządzania, Łódź 2012

Oblicza przywództwa

Dobrze jest uświadomić sobie, że zarówno przywództwo, jak i zarządzanie organizacją to swego rodzaju spektakl odgrywany przed opinią publiczną, od której różnych segmentów wiele zależy. Dramatyzm przywództwa skierowany jest także do wewnątrz: ma na celu zakomunikowanie podwładnym wizji przywódcy, budowę maksymalnego napięcia emocjonalnego i maksymalną mobilizację. Dlatego metafora teatralna tak chętnie stosowana jest do analizy zjawisk przywództwa i zarządzania[6].

M. J. Ho, M. Kostera i A.K. Koźmiński po dogłębnej analizie postaw wybitnych światowych liderów zdefiniowali trzy oblicza przywództwa[7].

Tabela 2: Trzy oblicza przywództwa: menedżer, artysta, kapłan

  MENEDŻER ARTYSTA KAPŁAN
Cechy ogólne zdyscyplinowany, racjonalny ciekawski, niezależny empatyczny, etyczny
Główna kompetencja organizowanie, kontrola kreacja, prowokacja inspirowanie, budzenie dobrego samopoczucia
Pomaga innym rozwijać umiejętności, intelekt wyobraźnię, emocje wiarę
Domena psychiczna intelekt emocje dusza
Typ wizji strategiczna artystyczna (zmysłowa) transcendentalna (metafizyczna)
Źródła siły i  wpływu doświadczenie oryginalność czystość
Heroiczny ideał decydent innowator zbawca

Źródło: M. J. Ho, M. Kostera i A.K. Koźmiński; Trzy oblicza przywództwa. Menedżer. Artysta. Kapłan; Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010, s. 27


[1] A. K. Koźmiński; Ograniczone przywództwo. Studium empiryczne.; Poltext Sp.  z o.o. Warszawa 2013; Porównaj: R.K. White, R. Lippitt; Autocracy and Democracy, Harper & Row Pblishers, New York 1960

[2] Porównaj: J. A. Stoner, Ch. Wankel,  Kierowanie, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1992 s. 398 – 400

[3] E. Ogbonna, L.C. Harris, Leadership style, organizational culture and performance: empirical evidence from UK companies, The International Journal of Human Resource Management, 11:4, 2000

[4] Blair E., Culture&Leadership – seven key points for improved safety performance, Professional Safety, June 2003, s. 21

[5] Porównaj: S.P. Robbins, Zachowania w organizacji, PWE, Warszawa 1998; E. Ogbonna, L.C. Harris, Leadership style, organizational culture and performance: empirical evidence from UK companies, The International Journal of Human Resource Management, 11:4, 2000, s. 255 – 256

[6]  A.K. Koźmiński;  Tajemnice przywództwa; Management and Business Administration. Central Europe; Vol. 21, No. 1(120): 3-12;  s. 9

[7] M. J. Ho, M. Kostera i A.K. Koźmiński; Trzy oblicza przywództwa. Menedżer. Artysta. Kapłan; Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2010, s. 27

Zostaw komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Polecamy